Қазақстанның орталық мемлекеттік музейінде антиквариаттар – сирек кездесетін көркем туындылар, қару-жарақтар, зергерлік бұйымдар көрмесі өтіп жатыр. Жәдігерлер жеке топтама емес. Оларды Алматы қаласы бойынша экономикалық тергеу департаменті тергеу барысында тәркілеп, мемлекетке өткізген. Азаттық тілшісі көрмеге барып, құны жүздеген миллион теңге болатын бағалы заттарды өз көзімен көріп қайтты.
Көрме «Ұлт мұрасы — руханият өзегі» деп аталған. Музейге қойылған жәдігерлер осы пафосқа лайық. Келушілерге ұсынылған бұйымдар арасында алтынмен апталып, күміспен қапталған шахматтар, Фаберже жұмыртқалары, XVI ғасырда қолмен жазылған Құран кітабы және әйгілі суретшілердің картиналары бар.
Көрмеге қойылған Фаберже жұмыртқалары күмістен жасалып, гауһар, нефрит, ақық тастарымен көмкерілген. XIX-XX ғасырлар арасында Ресейде Карл Фаберже есімді зергер-кәріпкердің фирмасы бағалы пасха жұмыртқаларын шығарған. Оның көпшілігін Романовтар әулеті сатып алған.
Фаберже пасха жұмыртқаларының құны аукционда жүздеген мың доллардан бастап бірнеше миллион долларға дейін жетеді. Ал Алматы қаласы бойынша экономикалық тергеу департаментінің мәліметінше тәркіленген антиквариаттардың жалпы құны 360 миллион теңге немесе қазіргі курспен 774 мың доллар шамасында деп бағаланған.
Көрменің тағы бір аса бағалы жәдігері – суретші Герард Даудың «Скрипкашы» картинасы. XVII ғасырдағы нидерландық суретшісі жанрлық картиналар шебері деп мойындалған.
Герард Дау – Рембрандтың талантты шәкірттерінің бірі, данышпан ұстазының картиналарындағы тұңғиыққа жетелеп әкететін жолақтардың қанықтығы, реңктердің әралуандығы сияқты ерекшеліктерге еліктеген суретші. Дау тұрмыстық сюжеттерді кенепке түсіріп, көбіне көлемі шағын картиналарды дүниеге әкелген. Сөйте тұра Ренессанс дәуіріндегі суретшілердің көркем сурет дәстүрін жалғастырған.
Көрмеге Қазақстан суретшілерінің де, соның ішінде Айша Ғалымбаеваның, Жаңатай Шәрденовтің, Салихитдин Айтбаевтың көптеген картинасы қойылған. Жоғарыдағы «Ер адамның портреті» картинасы ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басында Алматыда тұрған және жұмыс істеген Николай Хлудовтың қаламынан туған. Хлудов көп еңбегіне дала қазағының тұрмыс-салтын арқау еткен.
Мен көрмеге барған күні адам көп болған жоқ. Музей қызметкерлері келушілердің, негізінен, пасхалық Фаберже жұмыртқаларына және суық қарулар топтамасына аңсары ауады деді.
Алматы қаласы бойынша экономикалық тергеу департаменті бағалы бұйымдардың дені Қазақстанға АҚШ пен Ұлыбританиядағы аукциондар арқылы келгенін айтты. Тәркіленген антиквариат ісі бойынша үш адам жеті жылға бас бостандығынан айырылып, тағы бірнешеуіне халықаралық іздеу жарияланған. Тергеушілер олардың аты-жөнін атамады.
Тергеушілердің айтуынша, бағалы заттар Қазақстандағы белгілі бір адамдарға арнап сатып алынған. Оларды таңғалдыру қиын болғанға ұқсайды.
Көрмеге қойылған заттардың бәрі халықаралық және қазақстандық өнертанушылардың сараптамасынан өткен.
Суреттегі (жоғарыда) шахмат жиынтығы, музей қызметкерлерінің айтуынша, 2016 жылы Алматыда дайындалған. Терракотадан жасалған фигуралардың нақышталғаны сонша, нағыз шебердің қолынан шыққаны көрініп тұр. Терракота – ерекше тәсілмен өңделген балшық, қыштың ежелгі бір түрі.
Көне қыштан жасалған ең әйгілі туындылардың бірі – Қытай императоры Цинь Шихуандидің «терракота әскері». Шынай көлемдегі сегіз мың жауынгердің мүсінін аспанасты елінің императоры өлгенде өзімен бірге жерлеген.
Кейінірек (XVIII-XIX ғасырларда) мұндай дулығалар көрнекілікке айналып, қоян-қолтық ұрыста қорғану үшін емес, лауазымы жоғары адамдарға сыйға тарту үшін қолданыла бастайды.
Тапаншалардың сабы жаңғақ ағашынан жасалып, күміспен безендірілген.
Жәдігерлер арасында материалдық қана емес, рухани да құндылық саналатын заттар көп.
Ал мынау қолмен көшірілген Құран ағаш қаптамаға салынған. Орталық Азия. XIX ғасыр.
Екі жәдігер де Есфирь патшайымның шиыршық қағазы. Оларды Пурим мерекесі кезінде оқитын дәстүр болған. Австрия-Мажарстан империясы, XIX ғасырдың ортасы.
Музейге қойылған заттар пара болуы әбден мүмкін.
Комодта ХІХ ғасырда қола мен оникстен жасалған камин сағаты тұр. Қапталдарындағы фарфор құмыралардың, музей қызметкерлерінің айтуынша, шамамен екіжүз жылдық тарихы бар.
Нэцкэ дегеніміз – шағын ғана оюлы салпыншақ. Мұндай мүсіндерді жапонның сәндік-қолданбалы өнер туындысына жатқызуға болады.
Тәркіленген бұйымдар көрмесі 14 қыркүйекке дейін жалғасады.
